Elke vis heeft behoefte aan kwalitatief goed en meetbaar schoon water. Dus ook jouw Betta.
Een goed aquariumfilter speelt hierin een grote rol.
Een filter dient vooral als een uitstekende plek waar goede en nodige bacteriën zich kunnen vestigen. die schadelijke ammonia en nitriet omzetten naar minder schadelijk nitraat.
Daarnaast haalt het filter zichtbare deeltjes uit het water, waardoor het water ook schoner oogt.
Veel filters worden standaard geleverd met carbon (zwarte korrels of schuim die zwart afgeven). Dit is volstrekte onzin. Haal het carbon uit je filter en bewaar het voor de toekomst wanneer je bewust bepaalde stoffen uit het water wilt filteren zoals medicijnen.
Daarnaast bevelen filterfabrikanten vaak aan dat je de filtermedia of filtercartridge maandelijks moet vervangen. Dit is je reinste OPLICHTING en kan zelfs leiden tot dode vissen. Dikke bullshit. Niet doen, dus.
Soorten aquariumfilters
Er zijn verschillende soorten filters voor aquariums. De een is niet per definitie beter dan de ander. Er leiden meerdere wegen naar Rome en het hangt sterk af van jouw persoonlijke voorkeur.
Bij een Betta moet je er echter rekening mee houden dat ze doorgaans niet houden van te veel stroming in het water. Zelfs een klein intern filter van Superfish dat standaard wordt geleverd bij veel aquariumsets produceert al veel te veel stroming voor bijvoorbeeld een halfmoon Betta.
Sponsfilter
Mijn favoriet, zeker voor Betta’s! Goedkoop en praktisch in combinatie met een luchtpomp. Bovendien perfect geschikt voor Betta’s omdat een sponsfilter doorgaans niet te veel stroming produceert in het aquarium.
Je plaatst het sponsfilter in het aquarium en sluit er een luchtpomp op aan. De bellen stijgen omhoog, vaak door een buisje. Dit zorgt voor een aanzuigende werking die het aquariumwater door de spons heen zuigt.
Daarnaast kun je met een kraantje in de luchtslang de hoeveelheid lucht en daarmee de sterkte van het filter nauwkeurig naar wens instellen.
Ik hou persoonlijk van luchtbellen in een buis in het aquarium, dus voor mij is dit de absolute winnaar.
Intern filter
Een filter dat je met zuignappen aan de binnenkant van het aquarium bevestigt. In het filter bevindt zich een motorhuis en impeller die het water het filter inzuigen. Het water wordt vervolgens door een stuk filterschuim getrokken en daarna weer uitgestoten via een uitstroompijpje waar meerdere gaatjes inzitten die de uitstroom dempen.
Je kunt de sterkte van de uitstroom verder dempen door deze te richten op het glas, door extra gaatjes in het uitstroompijpje te boren, door een stukje schuim over de gaatjes te bevestigen met twee elastiekjes en door een stuk hout, steen of planten voor de uitstroom te plaatsen die de stroming zullen dempen.
In grotere binnenfilters is naast filterspons ook ruimte voor bijvoorbeeld biologische media als keramische ringen of brokjes poreuze lavasteen.
Extern hang on back (HOB) filter
In Nederland minder populair dan bijvoorbeeld in Amerika. Vergelijkbaar met het interne filter, maar het hangt aan de buitenkant van het aquarium.
Water wordt aangezogen via een filteraanvoer buis. En weer uitgespuugd via een watervalletje. In het filter bevindt zich een stukje schuim dat zorgt voor mechanische filtratie en biologische filtratie. Grotere filters bieden ook weer ruimte aan extra biologische media.
Op zich een mooie oplossing als de techniek wilt verbergen. Je zult voor een Betta echter wel weer vaak de filteruitstroom moeten dempen.
Extern canister (pot)filter
Een populaire keuze wanneer je geen filter zichtbaar in het aquarium wilt hebben en kwalitatief goede en meerdere soorten filtermedia wilt gebruiken. Echter ook een van de duurste opties.
Door middel van een aanvoerbuis wordt water uit het aquarium gezogen dat via een slang naar het potfilter gaat. Hier stroomt het water door meerdere lagen filtermedia, waarna het weer in het aquarium wordt gepompt via een slang die bevestigd is aan een uitstroombuis die in het aquarium hangt.
De aanschafprijs is doorgaans erg hoog. En als je niet goed oplet, zul je niet de eerste zijn die de slangen niet goed aansluit na onderhoud en zorgt voor een groot waterfestijn in de woonkamer.
Onder gravel of bodemfilter
Als je een aquarium had van 1960 tot 1990, gebruikte je waarschijnlijk een bodemfilter. Omdat de eerdere genoemde filters steeds kleiner en betaalbaarder werden, is het bodemfilter in de vergetelheid geraakt.
Je creëert eigenlijk een soort valse bodem in het aquarium met behulp van kunststof plaatjes. Daar bovenop leg je een laag gravel aan. Met behulp van een luchtpomp zuig je water vanuit het aquarium door de gravel heen naar beneden. In de ruimte onder de gravel verzamelen zich zichtbare deeltjes en andere troep uit het aquarium. Het water gaat vervolgens weer door een buisje in de hoek van het aquarium omhoog en belandt weer in het aquariumwater boven de gravel.
Hierdoor wordt de volledige bodem van het aquarium een groot filter. En alle meuk die zich onderin het bodemfilter verzamelt, kan weer als extra plantenvoeding dienen. Het probleem is dat wanneer het mis gaat, je het hele aquarium overhoop moet halen om onderhoud te plegen.
Veel kwekerijen maken nog altijd gebruik van deze methode, omdat ze relatief onderhoudsvrij kunnen zijn en zeer goed functioneren mits je weet wat je doet. Ze zorgen dan wel vaak voor een afwateringsgat aan de onderkant van het aquarium waarmee ze makkelijk het bodemfilter kunnen reinigen.
Soorten filtermedia
In een aquarium spreken we van drie soorten filtermedia: mechanisch, biologisch en chemisch. En dat is ook meteen de volgorde waarin je die soorten media in een filter plaatst (als er ruimte voor is).
Mechanische filtratie
Mechanisch betekent in dit geval een media die zichtbaar deeltjes uit het water verzamelt en “tegenhoudt”. Dit gebeurt standaard met een of meerdere stukken spons, die je van grof tot zeer fijn kunt krijgen.
Maak je gebruik van verschillende soorten sponzen? Dan voer je het water eerst door grove spons en daarna door fijne spons. Zo voorkom je dat de fijne spons te snel verstopt raakt.
Biologische filtratie
Biologische filtratie kun je niet met het blote oog waarnemen. We willen dat goede bacteriën slechte stoffen uit het water omzetten in minder slechte stoffen. Die bacteriën moeten zich ergens kunnen vestigen.
In theorie doen ze dat overal. Op het glas, op gravel en zand, op stenen en planten en andere decoratie. Ze vestigen zich ook prima in de spons die we gebruiken voor de mechanische filtratie. Hoe meer spons, hoe meer oppervlak waar de bacteriën zich op kunnen vestigen.
Naast spons zijn er ook andere vormen van filtermedia die puur dienen als vestigingsplek voor goede bacteriën. Ze halen dus geen deeltjes uit het water, maar huizen een bacteriënkolonie waar het water langs gaat stromen om schadelijke stoffen om te zetten.
Keramische ringen zijn hier een goed voorbeeld van. Brokjes poreuze lavasteen werken in principe net zo goed en zijn veel goedkoper. Meer spons werkt ook prima.
Het uitbreiden van het oppervlak is belangrijker dan het soort materiaal in dit geval.
Chemische filtratie
Chemische filtratie moet alleen aanwezig zijn in jouw filter wanneer daar een reden voor is en dus niet permanent onderdeel uitmaken van jouw filtersysteem.
Vaak wordt veel te snel naar allerlei middeltjes en medicijnen gegrepen om ziektes te genezen of het water helderder te krijgen. Ik ben daar geen voorstander van, maar daarover een andere keer meer.
Stel je gebruikt medicatie om bijvoorbeeld hardnekkige witte stip te behandelen die niet verdwijnt door waterwissels en het langzaam verhogen van de temperatuur. Dan is het na een succesvolle behandeling zaak om die troep/medicatie weer uit het water te halen.
Dit kun je doen met carbon. Vaak verkrijgbaar in ronde of langwerpige zwarte korrels die flink afgeven. En soms ook als filterschuim dat pikzwart is, heel broos en afgeeft. De carbon bindt stoffen uit het water aan zich tot de carbon verzadigd is.
Zo kun je bijvoorbeeld medicijnen uit het water filteren. En dat is ook de reden waarom carbon slechts beperkt effectief is. Op een gegeven moment zit de carbon simpelweg vol.
Als je dus met medicijnen aan de slag gaat, moet je zorgen dat je geen gebruik maakt van carbonmedia. Die wil ook nog wel eens verstopt zitten IN filterschuim van een filtercartridge. Want dan worden de medicijnen meteen weer uit het water verwijderd voordat ze hun werk kunnen doen.
Dit geldt ook voor bepaalde stoffen in voeding voor aquariumplanten. Dus zorg ervoor dat je geen carbon gebruikt tenzij daar een concrete reden voor is.