Levende planten zijn een fantastische toevoeging aan jouw aquarium.
Ze halen schadelijke stoffen uit het water die ze gebruiken als een deel van hun voeding.
En daarmee zorgen ze er ook voor dat je minder vaak een waterwissel hoeft te doen voordat de nitraatwaardes in het aquarium te hoog worden.
Vissen gedragen zich heel anders wanneer ze omringd zijn door echte planten. Dat viel mij in ieder geval erg op bij onze goudvissen.
En voor een Betta met veel vinmassa is het fijn om planten als een Anubias met grote bladeren te hebben waar ze op kunnen rusten. Van onderin het aquarium tot dichtbij het wateroppervlak.
Daarnaast zorgen planten ervoor dat de dieren in jouw aquarium elkaar niet voortdurend kunnen zien. Ze breken de zichtlijnen en zorgen daarmee voor minder agressie als je vissen en andere dieren bij elkaar houdt die territoriaal ingesteld zijn.
Zeker in een klein bakje zijn planten een super toevoeging om de waterkwaliteit stabieler te houden.
Goede planten om mee te beginnen
De ene aquariumplant is de andere niet. Sommige planten hebben weinig extra voeding en weinig licht nodig. Anderen vergen een uitgebalanceerd dieet aan extra voedingstoffen, uitstekende verlichting en toegevoegde CO2.
Hier een aantal planten die ik zelf succesvol houdt en die ik aanraadt aan beginners.
Mosballen
Ik vind mosballen ontzettend cool. Ze zijn overigens niet van mos, maar het zijn een bepaald soort algen. Daar is een matje van gegroeid die ze tot holle ballen hebben gevormd.
Een mosbal heeft niet heel veel eisen. Af en toe even schoonschudden, een beetje uitknijpen en omdraaien zodat alle kanten van de mosbal wat licht kunnen krijgen.
Vaak verkrijgbaar in klein, middel en groot formaat. De grotere variant is minder vormvast dan de kleinere en is eerder geneigd om te drijven omdat er sneller lucht in ophoopt. Je kan ze eventueel wel weer vullen met iets als een moskoepel om de balvorm wat te verstevigen. En een steentje om de bal beter op zijn plek te houden.
De bal zelf zal niet magisch veel groter worden, maar de lengte van de algen kan wel toenemen. Hierdoor lijkt het alsof de bal groter wordt, maar hier gaat veel tijd overheen.
Anubias
Een rotsvaste plant die je in bijna elk aquarium terug ziet. De Anubias kan uit de voeten met heel weinig (kwalitatief) licht. Er zijn verschillende soorten. De Anubias nana petite blijft bijvoorbeeld vrij klein, terwijl andere Anubias 30cm of hoger kunnen groeien.
Kijk naar de hoogte tussen de bodem en jouw waterlijn en probeer voor jouw Betta een of twee grotere Anubias te regelen die zorgen voor rustplekken op elk niveau in het aquarium. Dat is vooral belangrijk voor een dumbo halfmoon die veel vinmassa mee moet slepen.
De dikkere wortelstok moet boven jouw substraat blijven. Anders gaat deze rotten en sterft de plant af. Anubias haalt zijn voeding het liefst uit de waterkolom.
Vallisneria
Een aquarium vol sierlijk lange slierten die zachtjes meebewegen met de stroming. Een prachtig gezicht vind ik zelf.
Vallisneria is verkrijgbaar in verschillende soorten, waarbij de lange bladeren van sommige soorten als een spiraal om hun eigen as draaien. Ook erg mooi.
Vermijd het gebruik van (een plantenvoeding met) vloeibare CO2. Een veelgebruikt bestanddeel in de vloeistof die zorgt voor de CO2-reactie in het water doet Vallisneria in het bijzonder meer kwaad dan goed.
De witte kroon moet boven je substraat blijven, anders gaat deze rotten en sterft de plant af.
Overweeg ook drijfplanten
In de praktijk blijkt dat Betta’s het niet zo hebben op al te fel direct licht in het aquarium. Ze voelen zich veiliger als er wat schaduw in het aquarium is.
Planten als vallisneria groeien door tot de uiteindes plat aan het wateroppervlak drijven en zorgen daarmee ook voor schaduw.
Maar je kunt ook denken aan specifieke oppervlakteplanten als eendenkroos. Een plantje dat vaak gehaat wordt door aquarianen omdat je er bijna niet meer van af komt als je het eenmaal hebt. Het groeit als een dolle en de blaadjes blijven vrij klein.
Grotere drijfplanten zijn bijvoorbeeld watersla, salvinia of limnobium.
Drijfplanten groeien snel omdat ze blootgesteld zijn aan de lucht, waarmee ze een onbeperkte voorraad CO2 tot hun beschikking hebben. Daarnaast bevinden ze zich heel dicht bij jouw aquariumverlichting en vangen ze daarmee veel licht.
Hierdoor verbruiken ze ook veel voedingsstoffen en kunnen ze erg goed helpen bij het beteugelen van de nitraatwaarden in jouw aquarium. Zolang je geen vissen hebt die graag van planten snoepen.
Heb je een vegetariër of omnivoor in je bak?
Een Betta zal niet van jouw planten gaan snacken. Maar vergeet niet dat er genoeg vissen zijn die dat wel doen. Verdiep je hier even in voordat je massaal planten gaat kopen, want het wordt al snel een dure grap.
Jouw planten hebben extra voeding nodig!
In het begin dacht ik dat de planten genoeg zouden hebben aan de nitraten in het water. Dat was dus niet zo. Zelfs een waterpest overleefde het niet en raakte al zijn naalden kwijt. Wat een troep geeft dat zeg. Voor mij nooit meer waterpest.
Wat blijkt? Waterplanten hebben nog wat meer nodig in jouw aquarium dan alleen de afvalstoffen die je vissen produceren. En sinds ik een goede plantenvoeding gebruik voor aquariums gaat het stukken beter met de planten.
Planten hebben licht nodig
Ik ben me zelf nog aan het verdiepen in de wereld van de verlichting. Want het moet toch niet zo zijn dat je honderden euro’s aan licht MOET uitgeven om een mooi aquarium met planten te kunnen houden.
Tegenwoordig zie je steeds meer LED-verlichting bij aquariums. Die zijn langer effectief dan de oude TL-buizen, maar moeten alsnog na drie a vijf jaar worden vervangen afhankelijk van de eisen die je planten stellen.
De oude TL-buizen moet je na een jaar eigenlijk al vervangen omdat de lichtsterkte snel afneemt.
Ik gebruik in onze twee bakken echter twee heel oude TL-buizen. En de planten groeien, al is het langzaam. Daar heb ik zelf geen moeite mee. Ik gebruik dan ook alleen makkelijke planten. Anubias en cryptocoryne balansae doen het prima. Mijn alternanthera reineckii roseafolia en de rotala wallichii houden het ook prima vol met wat extra voeding via root tabs.
Het is belangrijk om te weten dat goede verlichting wel een grote rol speelt. En als je tegen problemen aanloopt met jouw planten, je zeker naar je verlichting moet kijken. Het feit dat de verlichting “werkt” betekent niet dat jouw planten nog genoeg hebben aan de lichtsterkte of het lichtspectrum dat de verlichting afgeeft.
Start met een lichtperiode van 8 uur per dag die je op vaste momenten aan en uit zet met een tijdschakelaar. Planten hebben baat bij een consistente lichtperiode.
Krijg je veel last van algen? Breng de lichtperiode terug naar 6 uur per dag. Of probeer een systeem van vier uur aan, vier uur uit en weer vier uur aan. Dat gaat algengroei tegen en veel aquarianen zweren erbij dat het beter is voor de planten omdat ze dan tussendoor wat extra CO2 kunnen aanmaken.
Hebben planten een voedingsbodem nodig?
Op een paar uitzonderingen na… nee. Een voedingsbodem (geschikte aarde) helpt natuurlijk wel. Zeker in de beginfase. Het zorgt ervoor dat het de planten die hun voeding vooral via hun wortel opnemen aan niets ontbreekt.
Als je bijvoorbeeld met een bodembedekkende plant aan de slag wilt, heb je meestal een voedingsbodem nodig omdat de plant zich anders niet lekker verspreid over de bodem.
Verder kun je prima planten groeien in gravel en grof zand. Te fijn zand kan te compact zijn en wortelgroei verhinderen waardoor planten het niet goed doen.
Zeker na het succes van Takashi Amano en zijn producten van het merk ADA is een voedingsbodem een hele hype geworden. Maar laat je niet gek maken. Het is geen noodzaak.
Je kunt planten prima voeden met vloeibare plantenvoeding gecombineerd met voedingscapsules in de bodem voor planten die vooral via hun wortels voeding opnemen.
Hebben planten extra CO2 nodig?
Opnieuw… op een enkele uitzondering na… nee.
Sommige planten met een hoger eisenpakket hebben het inderdaad nodig. Verder helpt CO2 vooral planten veel sneller te laten groeien. Soms zelfs te snel.
CO2 in gasvorm is effectiever dan CO2 in vloeibare vorm. Echter kun je met een verkeerd ingestelde of gebrekkige CO2-opstelling ook je hele aquarium vergassen en alle vissen om zeep helpen. Dat geldt ook voor te veel vloeibare CO2 doseren.
Wanneer het licht uit is zullen de planten zelf ook kleine hoeveelheden CO2 produceren. Voor veel planten is dit voldoende CO2 om daarna weer op te nemen.